Cái nhìn sơ lược về ngành dịch vụ giao hàng đang phát triển nhanh chóng ở Trung Quốc qua hành động của nhân viên YTO

HKCTU, ngày 13 tháng 12 năm 2019

 Các nhân viên của gã khổng lồ hậu cần YTO Express đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình ở các thành phố trên khắp Trung Quốc sau khi công ty tuyên bố “tái cơ cấu” mảng dịch vụ kinh doanh cao cấp của nó vào đầu tháng 10. Kể từ ngày 12 tháng 10, 7 hành động tập thể đã nổ ra ở các thành phố như Bắc Kinh, Trùng Khánh và Thượng Hải. Cuộc biểu tình quy mô lớn nhất diễn ra tại Thượng Hải với hàng trăm nhân viên dàn ra ngồi trên cầu thang cầu thang bộ ngay trước trụ sở của YTO, yêu cầu công ty phải bồi thường cho những nhân viên mới bị sa thải.

 Nó đã bắt đầu với việc YTO ngừng hoạt động của cái gọi là B-network “OTP Express”. Vào ngày 12 tháng 10, nó yêu cầu công nhân OTP từ chức hoặc chuyển sang một vị trí trong hoạt động kinh doanh chính của YTO, còn được gọi là A-network, một động thái sẽ dẫn đến thu nhập thấp hơn. Hay nói cách khác đó là một sự sa thải trên thực tế. Các công nhân đã bất bình và phản đối ngay tại các trung tâm hậu cần YTO nơi họ sống, để đòi bồi thường và cung cấp hợp đồng lao động.

 Sự xuất hiện nhanh chóng của dịch vụ giao hàng 

Các hành động công nghiệp của YTO có thể được coi là triệu chứng chung của lĩnh vực dịch vụ giao hàng ở Trung Quốc. Khi mua sắm trên internet đã trở thành một xu hướng, Taobao, Tianmao đóng vai trò là những nền tảng mua sắm chính và theo đó dịch vụ giao hàng cũng phát triển đáng kể, nhanh chóng. Các doanh nghiệp hậu cần lớn như ZTO Express, Yunda Express, YTO Express và STO Express đã chiếm đến phân nửa thị phần.

Cạnh tranh gay gắt do giá trị gia tăng thấp và các dịch vụ tương tự

YTO Express được thành lập vào năm 2000. Thông qua sự hợp tác với Taobao, nó đã phát triển nhanh chóng trong thời gian đầu và trở thành một trong những thương hiệu hàng đầu trong ngành, Tuy nhiên, sự cạnh tranh trong thị trường giá rẻ đã trở nên gay gắt trong những năm gần đây và hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ giao hàng đã không có lựa chọn nào khác ngoài việc hạ giá sát đáy để duy trì ảnh hưởng trên thị trường. Để bắt kịp xu hướng này, YTO nhắm đến mục tiêu chinh phục thị trường trung và cao cấp và đã thành lập B-network OTP vào năm 2016. Khách hàng mục tiêu của B-network là những người sẵn sàng chi trả nhiều hơn để có được dịch vụ nhanh và tốt hơn. YTO hy vọng rằng B-network có thể giúp họ xây dựng thương hiệu riêng, phân biệt họ với các nhà cung cấp dịch vụ cấp thấp khác và tăng khả năng cạnh tranh của mình.

Tuy nhiên, điều đó cũng có nghĩa là nó đã tham gia vào trận đấu trực diện với SF-Express. SF-Express đã đóng vai trò dẫn đầu trong lĩnh vực kinh doanh này trong nhiều năm, phục vụ chủ yếu là khách hàng doanh nghiệp, thay vì cá nhân. Do đó, chất lượng dịch vụ và lợi nhuận của nó tốt hơn nhiều so với các doanh nghiệp hậu cần khác. Tại các thành phố phát triển, thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh đã bão hòa, các ông lớn hiện tại là Fengniao, Meituan, New Dada gần như đã tiếp quản toàn bộ dịch vụ chuyển phát nhanh thực phẩm tươi sống và hàng tạp hóa. B-network OTP đã ở trong một tình huống mắc kẹt khi gia nhập vào thị trường mới. Một mặt, nó không thể cạnh tranh với SF Express để giành được khách hàng cao cấp; mặt khác, nó không thể hoạt động hiệu quả như các nhà cung cấp hiện có khác. Do đó, OTP đã gặp rất nhiều khó khăn để giành thị phần ở các thành phố cấp một hoặc cấp hai và cuối cùng đã thất bại.

Một lĩnh vực khá lớn nhưng mỏng manh: tăng trưởng đáng kể nhưng lợi nhuận ít ỏi 

Những người chiến thắng thực sự trong sự phát triển của lĩnh vực dịch vụ chuyển phát là các nền tảng mua sắm trên internet và khách hàng. Các nhà cung cấp dịch vụ giao hàng bị mắc kẹt ở giữa và bị khai thác bởi hai đầu của chuỗi cung ứng và có rất ít khả năng thương lượng. Cuộc chiến về giá giữa các nhà cung cấp dịch vụ chuyển phát có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Từ tháng 7 năm 2018, YTO đã giảm giá đặt hàng liên tiếp trong chín tháng. Chỉ trong nửa đầu năm 2019, giá đặt hàng của nó đã giảm từ 3,44 nhân dân tệ xuống 3,26 nhân dân tệ, một sự cạnh tranh cắt cổ gây nguy hiểm hơn nữa cho lợi nhuận của công ty. Mặc dù được coi là một nhà cung cấp dịch vụ lớn, nó đã tính giá đơn hàng thấp nhất là 2,72 nhân dân tệ, trong khi SF-Express tính phí cao hơn 8 lần ở mức 21,65 nhân dân tệ. Mô hình phát triển như vậy dẫn đến tỷ trọng giữa doanh thu và lợi nhuận thực tế rất chênh lệch.

Do thị trường bão hòa và tính bền vững thấp, các doanh nghiệp quy mô vừa / nhỏ khó tồn tại. Công ty chuyển phát nhanh Rufengda sụp đổ vào giữa tháng 3, với khoản nợ 70 triệu nhân dân tệ. Vào tháng 4, hàng trăm nhân viên và đại lý của công ty đã phong tỏa trụ sở của công ty ở Bắc Kinh. Nó cho thấy mức độ cạnh tranh gay gắt trong kinh doanh chuyển phát nhanh của Trung Quốc và các công ty nhỏ hơn đã sa sút như thế nào khi so sánh với các công ty lớn như YTO. Khi SF Express và STO Express liên tiếp niêm yết trong những năm gần đây, thị trường chỉ được thống trị bởi một số ít các công ty lớn và môi trường kinh doanh không có lợi cho các doanh nghiệp quy mô vừa / nhỏ. Họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc biến đổi hoặc bị tiếp quản.

Nhân viên là nạn nhân hoàn hảo của cuộc chiến giá cả

Để giữ được lợi nhuận giữa cuộc chiến giá cả, doanh nghiệp phải kiểm soát chặt chẽ chi phí. Công nghệ mới, chẳng hạn như đặt hàng điện tử, trung tâm hậu cần tự động được giới thiệu để cắt giảm chi phí lao động và các phương tiện bóc lột hơn nữa được áp dụng. Cách trực tiếp nhất là trả lương cực thấp cho công nhân. Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ giao hàng không đưa ra mức lương cơ bản, họ trả lương cho người lao động theo đơn đặt hàng. Người lao động sẽ phải chịu trách nhiệm và bị mất tiền lương khi mất đơn hàng hoặc khi khách hàng phàn nàn. Thông qua việc cắt giảm tiền lương của công nhân, doanh nghiệp đã giảm thiểu được chi phí lao động cố định.

Quan hệ lao động không rõ ràng và người lao động không được bảo vệ

Tranh chấp lao động tại YTO Express cũng cho thấy sự phức tạp của quan hệ lao động trong lĩnh vực dịch vụ hậu cần và chuyển phát. Việc tuyển dụng được tiến hành bởi người quản lý nhà ga (đại lý) hoặc thông qua nền tảng tuyển dụng trực tuyến, có nghĩa là hợp đồng lao động được ký bởi một đại lý hoặc nền tảng trực tuyến, thay vì với công ty hậu cần. Mô hình sáng tạo của tuyển dụng trực tuyến là một con dao hai lưỡi. Nó cho phép người lao động đơn giản hóa thủ tục xin việc và tận hưởng sự linh hoạt nhất định trong công việc. Tuy nhiên, điều đó cũng tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trốn tránh trách nhiệm của mình vì người làm công và công nhân thường không được bảo vệ. 

Được thuê bởi một đại lý hoặc một nền tảng trực tuyến, người lao động thường gặp phải tình trạng trả ngược và khi vướng vào tranh chấp lao động, họ khó chứng minh được trách nhiệm pháp lý. Hơn nữa, thông qua các đại lý và các nền tảng trực tuyến, người sử dụng lao động có thể tránh được việc trả tiền bảo hiểm hưu trí, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm thương tật, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thai sản và quỹ nhà ở cho nhân viên của mình. Nó có nghĩa là, một nhân viên sẽ gặp phải những khó khăn to lớn khi họ yêu cầu bồi thường. Người lao động trong lĩnh vực này thường đối mặt với nguy cơ bị thương tích cao hơn. Theo thông cáo của Chính phủ Thượng Hải về “Thương tích trong công việc của ngành hậu cần và chuyển phát nhanh xảy ra trong nửa đầu năm 2019 tại Thượng Hải”, đã có 325 vụ tai nạn giao thông liên quan đến ngành này đã xảy ra ở đây từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2019, làm 5 người chết và 324 người bị thương. Năm 2017, một công nhân đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn giao thông khi anh ta đang thực hiện một đơn hàng cho Meituan. Tuy nhiên, tòa án đã phán quyết rằng người lao động không có quan hệ lao động chính thức với công ty giao hàng và người chủ của anh ta có thể rời khỏi tòa. Cho đến nay, vẫn chưa có cơ quan chính thức nào điều chỉnh mối quan hệ phức tạp về việc làm của nhân viên giao hàng và doanh nghiệp. Công đoàn ngành còn rất yếu. Nếu không có sự tham gia thực sự của người sử dụng lao động và hợp đồng tập thể có hiệu lực, người lao động thường thua kiện tại trọng tài lao động.

Phần kết luận

Ngành dịch vụ chuyển phát của Trung Quốc có thể đã chứng kiến sự tăng trưởng ấn tượng trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp tham gia vào cuộc chiến giá cả, hy sinh lợi nhuận của mình để giành vị trí thống lĩnh thị trường và cuối cùng dẫn đến cuộc đua xuống đáy. Trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp chuyển phát phá sản và tình trạng trộm lương diễn ra phổ biến. Cơ quan hữu quan phải hành động, tăng cường kiểm soát để bảo vệ người lao động.

Admin