Thông qua Newstapa, thông tin nhà máy của Samsung Electronics tại Việt Nam giải phóng trái phép các chất độc hại trong thời gian dài đã được tiết lộ. Cùng với nhóm dân sự Banollim, Newstapa đã xác định được thành phần cụ thể của các chất độc hại được thải trái phép, dựa trên thông tin về các sản phẩm hóa học được sử dụng tại nhà máy Samsung Electronics Bắc Ninh. Kết quả phân tích cho thấy các chất độc hại có thể ảnh hưởng xấu đến người lao động và người dân xung quanh, bao gồm cả các hóa chất độc hại do chính Samsung cấm sử dụng rộng rãi. Công nhân bên trong nhà máy làm việc trong môi trường không được trang bị đầy đủ hệ thống ống xả hay đồ bảo hộ.
Thông qua các cuộc phỏng vấn sâu với các cựu nhân viên của Samsung Electronics, phân tích dữ liệu và đưa tin tại chỗ, Newstapa xác nhận rằng đã có sự phát thải các chất độc hại trong thời gian dài tại nhà máy của Samsung Electronics ở Bắc Ninh, Việt Nam. Đặc biệt, vấn đề mùi hôi tại nhà máy Bắc Ninh được phát hiện là do các chất độc hại sinh ra trong quá trình sơn và in. Tuy nhiên, có thông tin tiết lộ rằng ban lãnh đạo Samsung đã không có hành động thích hợp trong ít nhất 7 năm sau khi nhận được báo cáo. (Bài viết liên quan: Nhà máy hiểm họa của Samsung toàn cầu – Phần ①)
Newstapa đã thu được danh sách các sản phẩm hóa chất được sử dụng bên trong nhà máy Samsung Bắc Ninh vào năm 2016 và phân tích dữ liệu cùng với nhóm dân sự Roundim. Nhiệm vụ là xác nhận những rủi ro cụ thể của các chất độc hại liên tục được phát tán trái phép cho đến năm 2016. Dựa trên dữ liệu thu được, thành phần của các chất đã được tìm ra, sau đó từng thành phần lại được tiến hành phân tích để xác nhận tác hại của chúng. Đây là lần đầu tiên thông tin cụ thể về vật liệu nguy hiểm được sử dụng trong các nhà máy của Samsung được tiết lộ cho giới truyền thông.
Đối tượng phân tích là 27 loại sản phẩm sử dụng tại nhà máy Bắc Ninh. Các phóng viên đã tinh chỉnh đề mục phân tích bằng cách tích hợp dữ liệu cơ bản thu được, lời khai của người cung cấp thông tin và lời khuyên của chuyên gia. Bằng cách chia nhỏ các sản phẩm này theo chất, có thể lập danh sách tổng cộng 49 chất hóa học. Kết quả phân tích các chất này như sau:
△ Các chất CMR (chất gây ung thư, độc tính sinh sản, gây đột biến) có thể gây ung thư, đột biến hoặc khả năng sinh sản bất thường ở người hoặc động vật;
△ Các chất nguy cơ gây ngộ độc cấp tính khi hít phải, những chất này gây ra các triệu chứng như nhức đầu, chóng mặt, nôn mửa và hôn mê khi tiếp xúc trong thời gian ngắn và có thể dẫn đến tử vong trong trường hợp xấu nhất;
△ Các chất độc đối với cơ quan đích cụ thể, gây độc cho các cơ quan cụ thể như gan và thận khi tiếp xúc một lần hoặc nhiều lần, hoặc ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, dẫn đến chóng mặt và ngất xỉu.
△ Chất độc hại cho mắt và da, có thể gây mù lòa hoặc bệnh ngoài da, đồng thời có thể gây bỏng và tổn thương vĩnh viễn nếu tiếp xúc nghiêm trọng,
△ Chất có hại cho môi trường nước, gây ô nhiễm cho hệ sinh thái sông khi chảy ra các con sông.
Khi thông tin về các chất có hại được thu thập lại theo sản phẩm, 70% trong tổng số 29 sản phẩm có nguy cơ gây ngộ độc cấp tính khi hít phải. Các chất trong các sản phẩm này được biết đến là gây đau đầu, chóng mặt, nôn mửa và hôn mê. Những triệu chứng này đã được đề cập trong báo cáo IPEN-CGFED 2017 thực hiện phỏng vấn sâu các nữ công nhân Việt Nam tại các nhà máy của Samsung Electronics. Theo báo cáo, tất cả 45 công nhân nhà máy được phỏng vấn đều phàn nàn về cảm giác chóng mặt hoặc choáng váng.
Cần chú ý đặc biệt đến các sản phẩm có chứa vật liệu CMR. Đây là chất có thể gây ung thư, đột biến gen hoặc khả năng sinh sản bất thường ở người hoặc động vật và cần được quản lý chặt chẽ. Gần một nửa trong số 29 sản phẩm được phân tích nằm trong danh mục này. Lee Sang-soo, một nhà hoạt động cấp cao tại Banollim, người đã điều tra việc sử dụng hóa chất độc hại tại các nhà máy bán dẫn của Samsung Electronics ở Hàn Quốc, cho biết: “Nhà máy Bắc Ninh sử dụng rất nhiều hóa chất độc hại, thậm chí xét về số lượng thì có thể cao hơn nhiều so với nhà máy bán dẫn, phương pháp sử dụng thì rủi ro hơn nhiều.”
Samsung Electronics đã công khai rằng họ đã hạn chế hoặc cấm sử dụng các chất độc hại trong các nhà máy của các nhà cung cấp và nhà thầu phụ của mình kể từ năm 2016 thông qua các báo cáo bền vững. Tuy nhiên, qua cuộc điều tra về nguy cơ hóa chất của nhà máy Bắc Ninh cho thấy Samsung đã sử dụng hóa chất độc hại do chính họ cấm tại các nhà máy ở nước ngoài.
Kể từ năm 2022, Samsung Electronics sẽ hạn chế sử dụng hóa chất toluene cho mục đích tẩy rửa. Tuy nhiên, theo phân tích của Newstapa, ít nhất cho đến năm 2016, các nhà máy ở Bắc Ninh vẫn sử dụng các sản phẩm có chứa toluene làm chất tẩy rửa. Tuy nhiên, điều đó không được xác nhận khi Samsung lần đầu tiên đặt toluene là chất bị hạn chế. Đó là trong Báo cáo bền vững năm 2018, trong đó lần đầu tiên việc hạn chế sử dụng toluene được tiết lộ ra bên ngoài.
Giáo sư Choi Sang-joon của Đại học Công giáo, người đã xem xét dữ liệu phân tích của Newstapa, cho biết: “Toluene là một chất độc hại đối với sinh sản và có thể gây dị tật cho thai nhi nếu người mẹ tiếp xúc với nó.” Theo báo cáo năm 2017 của i-Pen cũng đề cập đến việc nữ công nhân tại các nhà máy của Samsung Electronics Việt Nam bị sảy thai và buộc đình chỉ thai nghén do dị tật bẩm sinh.
Hệ thống ống xả bị kẹt, thùng chứa bị hở
Những chất độc hại này đã ảnh hưởng như thế nào đến công nhân nhà máy Bắc Ninh lúc bấy giờ? Theo báo cáo điều tra an toàn môi trường của nhà máy Samsung Electronics Bắc Ninh năm 2013, hệ thống xả thải cục bộ của nhà máy vào thời điểm đó đang trong tình trạng hư hỏng nhiều chỗ. Trong tình trạng các chất độc hại tràn lan cùng với mùi hôi thối, đó gần như là cơ sở duy nhất mà các công nhân làm việc có thể dựa vào.
Theo dữ liệu, việc lắp đặt các thiết bị hút khí cục bộ là không phù hợp trong các tòa nhà như tòa nhà bán dẫn 1, phức hợp từ 1 đến 3 và khu nhà vệ sinh. Tổng cộng có 10 nơi được phát hiện có cài đặt không phù hợp. Trên thực tế, người ta ước tính rằng các chất độc hại được tạo ra trong toàn bộ quá trình sơn, in và tẩy rửa ảnh hưởng trực tiếp đến cơ thể của người lao động.
Ngoài ra, theo người cung cấp thông tin Kang, hầu hết công nhân Việt Nam làm việc mà không mặc trang bị bảo hộ đúng cách. Ngay cả trong các quy trình yêu cầu khẩu trang được xử lý đặc biệt, một số công nhân chỉ đeo khẩu trang thông thường khi làm việc. Nhìn vào những bức ảnh do ông Kang chụp vào năm 2012-2013, trong một số quy trình, lắp thùng chứa dung môi hữu cơ đã được mở ra và hình ảnh làm việc được ghi lại ở một số nơi.
Về vấn đề này, Samsung Electronics cho biết: “Chúng tôi đang triệt để tuân thủ luật pháp và các quy định liên quan đến an toàn môi trường tại các địa điểm kinh doanh của chúng tôi trên toàn thế giới.”
Tại nhà máy Bắc Ninh, các công đoạn sơn, in chủ yếu sử dụng hóa chất có chứa chất độc hại đã biến mất. Quá trình này đã được chuyển cho các đối tác bên ngoài. Các chuyên gia lo ngại rằng, cùng với việc thuê ngoài các quy trình rủi ro, rủi ro do các chất độc hại gây ra cũng được mở rộng ra bên ngoài. Newstapa sẽ tiếp tục đưa tin về việc các đối tác Việt Nam của Samsung Electronics sử dụng chất độc hại.
