Di sản của Eleanor Marx

(Bài viết được đăng nhân sự kiện công chiếu phim Miss Marx do VNyoungMarxist làm vietsub, các bạn có thể xem phim tại đây: MEGA Download.)



Sinh ngày 16 tháng 1 năm 1855, Eleanor Marx là con gái út của Karl và Jenny Marx. Bà được xem là người sáng lập ra nữ quyền xã hội chủ nghĩa và là một trong những nhà lãnh đạo chính trị, nhà tổ chức nghiệp đoàn nổi tiếng nhất ở Anh. Eleanor đã theo đuổi triết lý hành động của mình một cách không nao núng, thu hút quần chúng bằng những bài phát biểu đầy cảm hứng, trung thành với đồng đội và gia đình, đồng thời trở thành một nhà lý luận chính trị lỗi lạc. Nhưng không chỉ vậy, bà còn là một người bênh vực trẻ em một cách quyết liệt, một dịch giả nổi tiếng của văn học châu Âu, một học trò suốt đời của Shakespeare và là một nữ diễn viên đầy nhiệt huyết.

Thật không may, những nỗ lực không biêts mệt mỏi của bà nhằm cải thiện điều kiện cho người dân lao động – đặc biệt là phụ nữ – phần lớn đã bị lãng quên.

“Tiến về phía trước”

Ở thời điểm Eleanor ra đời, gia đình K.Marx đang sống trong cảnh nghèo đói cùng cực; cuộc sống của họ bị giới hạn trong một căn hộ nhỏ, tồi tàn ở Soho, London, gia đình sáu người cùng người quản gia của họ, Lenchen, hầu như không thể kiếm sống qua ngày. Một loạt những bất hạnh đè nặng họ. Cha mẹ cô phải chịu đựng cùng lúc sự đàn áp chính trị và lưu đày, nợ nần chồng chất cùng những căn bệnh mạn tính. Họ đã mất hai con – Guido và Franziska – và sẽ mất đi người thứ ba, cậu con trai 8 tuổi Edgar, chỉ bốn tháng sau khi Eleanor chào đời.

May mắn là sự thiếu thốn về tiện nghi vật chất đã được bù đắp bằng nền văn hóa tri thức của gia đình. Ngay từ đầu, hai cha con Eleanor đã phát triển một mối quan hệ rất đặc biệt xoay quanh thói quen nghiện sách, các vở kịch của Shakespeare được tái hiện trong gia đình và mối quan tâm sớm của Eleanor đối với chính trị. Trong những bức thư thời thơ ấu gửi cho chú Lion Philips, cô đã thảo luận về sự áp bức dân tộc ở Ba Lan, về người tù chính trị Blanqui và sự ủng hộ của cô dành cho Abraham Lincoln.

Cha mẹ của Eleanor gọi cô với cái tên thân mật là “Tussy” – ghép vần với “pussy cat” – bởi vì tình yêu của cô với mèo và cái tên này đã theo cô suốt đời. Cô có một tính cách ưa phiêu lưu, được trau dồi bằng tiểu thuyết của James Fenimore Cooper và những câu chuyện đi biển của Thuyền trưởng Marryat. Cô thích sưu tập tem và phụ trách chăm sóc nhiều thú cưng của gia đình.

Hai tháng sau sinh nhật lần thứ mười, Tussy đã chơi trò Confession với gia đình. Trò chơi cung cấp cho người chơi một danh sách dài các sở thích và kết quả của Eleanor đã cho thấy loại phụ nữ mà cô ấy sẽ trở thành:

  • Đức tính ưu điểm của bạn: Thật thà
  • Đức tính nào ở đàn ông mà bạn thích: Dũng cảm
  • Đức tính nào ở phụ nữ mà bạn thích: [để trống]
  • Điều đặc trưng ở bạn: Tò mò
  • Quan niệm của bạn về hạnh phúc: Rượu Sâm panh
  • Quan niệm của bạn về sự khốn khổ: Cơn đau răng
  • Thói xấu mà bạn muốn được tha thứ nhất: Trốn học
  • Người mà bạn ghét nhất: Người giám định của Eve
  • Điều bạn ghét: Thịt cừu lạnh
  • Nghề nghiệp yêu thích của bạn: Thể dục dụng cụ
  • Nhà thơ bạn yêu mến: Shakespeare
  • Tác giả văn xuôi bạn yêu mến: Thuyền trưởng Marryat
  • Anh hùng bạn yêu mến: Garibaldi
  • Nữ anh hùng bạn yêu mến: Lady Jane Grey
  • Hoa bạn yêu thích: Tất cả
  • Màu sắc bạn yêu thích: Trắng
  • Tên bạn yêu thích: Percy, Henry, Charles, Edward
  • Châm ngôn và phương châm bạn yêu thích: “Tiến về phía trước!”

Charles Eve’s Examiner là tên của một cuốn sách giáo khoa thời Victoria ngột ngạt khiến Tussy kinh hãi, và thật hấp dẫn khi cô ấy chọn để trống câu hỏi về phẩm hạnh của người phụ nữ.

Cô út nhà Marx không thích đi học. Không giống như các chị gái mình, những năm tháng ở trường Cao đẳng Nam Hampstead chuyên dành cho nữ đã không kéo dài. Tussy là một người theo chủ nghĩa vô thần ngay từ khi còn nhỏ, và cô ghê tởm cách tiếp cận gia trưởng ở trường học, nơi đào tạo phụ nữ để trở nên đúng mực và vâng lời.

Mặc dù đã bỏ học nhưng Tussy vẫn tỏ ra không thua kém bất cứ ai có một nền giáo dục hàng đầu. Bầu không khí trí tuệ ở nhà đã là quá đủ, Friedrich Engels cũng như đối tác của ông Lizzy Burns có ảnh hưởng sâu sắc đến Eleanor hơn cả trường Nam Hampstead từng có. “Chú Angel” – như Tussy hay gọi Engels – đã gửi sách cho cô ấy để thảo luận, và Lizzy Burns đã cung cấp cho cô ấy một chương trình giáo dục thực tế về lịch sử và chính trị. Burns là một phần của phong trào Cộng hòa Ireland và bà biến cô gái trẻ Tussy thành một Fenian sister chính hiệu. Eleanor đã mua các bản sao của tờ báo dân tộc chủ nghĩa Người Ireland và đeo dải ruy băng xanh trên tóc để thể hiện sự ủng hộ của cô đối với chính nghĩa của nền cộng hòa.

Đột phá

Sau khi Công xã Paris thất bại vào năm 1871, căn nhà nhỏ của Marx tràn ngập những người Pháp tị nạn chính trị. Trong số những người lưu vong có một trong những Chiến sĩ công xã nổi bật nhất, Hippolyte Prosper-Olivier Lissagaray. Anh đã trở thành mối tình đầu của Tussy dù cha cô không chấp thuận. Hai cô con gái khác của ông đã kết hôn với những nhà cách mạng Pháp, những người không có triển vọng nghề nghiệp ổn định và Marx không muốn điều này xảy ra tới lần nữa.

Và dù sao Marx cũng đã hành động như vậy vì sự ích kỷ của mình nữa: ông phụ thuộc rất nhiều vào Eleanor trong thời kỳ này, cả về trí tuệ và tình cảm, điều này đã làm thui chột ý thức độc lập của cô. Cô ấy không chỉ đóng vai trò như trợ lý nghiên cứu cho ông, làm công khổ tứ tại Bảo tàng Anh thay cho ông, mà dường như còn thông qua bà mà Marx cảm thấy mình còn đang sống. Như ông đã nói một câu nổi tiếng, “Jennychen trông giống tôi, nhưng Tussy mới tôi.”

Eleanor không muốn trở thành một đứa con gái ở nhà. Năm mười tám tuổi, cô rời xa cha mẹ, chuyển đến Brighton nằm bên bờ biển. Là một phụ nữ trẻ không có tiền cũng không được học hành bài bản, đây là một quyết định không hề nhẹ nhàng. Eleanor vẫn gặp Lissagaray – được gọi là “Lissa” – và giúp anh ấy chỉnh sửa và dịch cuốn lịch sử Công xã Paris sang tiếng Anh trong khi tìm kiếm công việc giảng dạy để nuôi sống bản thân.

Tussy đã làm việc chăm chỉ để chứng minh với bố mẹ rằng cô có thể tự làm được. Cô tìm thấy một vị trí giảng dạy tại một trường dòng dành cho các tiểu thư ở Quảng trường Sussex. Cô và Lissa đã đi bộ dọc theo bờ biển, và như Rachel Holmes, người viết tiểu sử của Eleanor cho biết, họ đã dành thời gian “nhai cá và khoai tây chiên, lươn, nghêu và ốc xoắn trên cầu tàu, hút thuốc, nói chuyện, tranh luận về những gì họ đang đọc.” Theo bạn bè và hàng xóm của họ, Lissa là chồng chưa cưới của Eleanor.

Cuộc đấu tranh giành độc lập này không kéo dài lâu. Cha mẹ cô lo ngại rằng “lễ đính hôn” cho phép cặp đôi tự do đi lại nơi công cộng và tham gia các hoạt động thường dành cho các cặp đôi đã kết hôn. Karl và Jenny muốn Tussy về nhà, tránh xa người yêu của cô. Eleanor chống lại, nhưng K.Marx quyết không đổi ý và cuối cùng đã chiến thắng: Eleanor bỏ công việc giảng dạy của mình và trở về nhà với cha mẹ cô ở Modena Villas.

Cô ấy trở nên trầm cảm và bực bội, biểu hiện là chứng biếng ăn. Marx cảm thấy nhẹ nhõm khi có người thư ký yêu thích của mình ở bên cạnh, nhưng cô đã phải chịu đựng về thể chất vì tính chiếm hữu độc đoán của ông.

Ngay cả giữa lúc này, diễn xuất, sân khấu và nghệ thuật biểu diễn vẫn là nguồn vui nhất quán. Cô thành lập “Câu lạc bộ Dogberry” vào năm 1877, được đặt theo tên của nhân vật trì độn của Shakespeare trong Many Ado About Nothing, và cô tham gia các hội văn học khác nhau dành cho gã thợ rèn và Percy Bysshe Shelley. Bà đã trở thành một dịch giả rất thành thạo, và phiên bản Emma Bovary của Flaubert vẫn là phiên bản tiếng Anh chính cho đến những năm 1950.

Năm hai mươi lăm tuổi, Eleanor mồ côi mẹ. Cam kết kiên định của Jenny Marx đối với chủ nghĩa xã hội đã đóng một vai trò thiết yếu trong sự phát triển của Eleanor với tư cách là một nhà xã hội chủ nghĩa và một nhà nữ quyền. Phần lớn cuộc sống của Jenny được đặc trưng bởi cuộc đấu tranh và bà không muốn con gái mình phải chịu đựng những khó khăn tương tự như mình.

Ba năm sau, Jennychen, chị gái của Eleanor qua đời vì ung thư bàng quang, còn Karl chết vì viêm phế quản và viêm màng phổi. Eleanor sẽ duy trì di sản của cha mình bằng cách trở thành một trong những người viết tiểu sử đầu tiên của ông và tiếp tục cuộc chiến đấu cho chủ nghĩa cộng sản quốc tế. Theo thời gian, bà đã nhấn mạnh thêm vào cuộc đấu tranh giải phóng phụ nữ, quyền trẻ em và hoạt động công đoàn.

Không lâu sau cái chết của mẹ cô, mối quan hệ của Eleanor và Lissa chính thức chấm dứt. Nền Cộng hòa thứ ba đã ân xá cho những người Cộng hòa cũ, và Eleanor, không giống như các chị gái của cô, đã không theo nhà cách mạng Paris của cô trở về nhà. Chẳng bao lâu nữa cô ấy sẽ gặp người đàn ông mà cô ấy sẽ gắn bó cả đời – dù tốt hay xấu.

Vấn đề phụ nữ

Eleanor đã gặp Edward Aveling trong Phòng đọc của Bảo tàng Anh, một điểm nóng cho các trí thức xã hội chủ nghĩa và những người có tư tưởng tự do, bao gồm các thành viên ban đầu của Hội Fabian như Beatrice Webb và George Bernard Shaw . Aveling, một giảng viên khoa học và người theo chủ nghĩa thế tục, đã phổ biến những ý tưởng và thuyết vô thần của Charles Darwin. Sách giáo khoa khoa học của ông đã được đón nhận nồng nhiệt, và ông cũng rất thích thơ ca và kịch. Điều này hấp dẫn Eleanor, và cuối cùng, cô và Edward đã giới thiệu mình với bạn bè như vợ chồng, mặc dù họ chưa bao giờ kết hôn hợp pháp.

Eleanor và Edward có nhiều điểm chung: tình yêu của họ dành cho sân khấu và cam kết với chủ nghĩa xã hội cũng như chia sẻ ý tưởng về khái niệm “tình yêu tự do”, mà họ định nghĩa là có thể yêu bất cứ ai mà người ta muốn. Edward đã coi khái niệm này đến mức cực đoan đạo đức giả, tham gia vào một loạt các cuộc trốn chạy lãng mạn sau lưng Eleanor. Trong khi cô chu cấp tài chính cho cặp đôi, Aveling đã có một đống nhân tình – và thường là trẻ hơn của mình – giống như kẻ lăng nhăng vô đạo đức Louis Dubedat trong Tình huống tiến thoái lưỡng nan của bác sĩ về Edward.

Năm 1886, cặp đôi hợp tác trong “Vấn đề phụ nữ”, phần lớn trong số đó là do Eleanor tự viết. Lập luận chính cho rằng nam giới và phụ nữ phải làm việc cùng nhau để vượt qua sự áp bức đối với phụ nữ và giải phóng quyền của phụ nữ là điều kiện cần thiết để đạt được mục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Những câu hỏi về tình dục, hôn nhân và cuộc sống hàng ngày của phụ nữ dưới chủ nghĩa tư bản không xa lạ với chủ nghĩa duy vật lịch sử, mà là những khía cạnh thiết yếu của nó.

Chống lại chủ nghĩa thuần túy thịnh hành của thời Victoria, Eleanor đã kêu gọi giáo dục giới tính một cách vô điều kiện:

“Khi các chàng trai và cô gái của chúng ta lớn lên, toàn bộ chủ đề của quan hệ tình dục trở nên bí ẩn và gây xấu hổ. Đây là lý do tại sao chúng sinh ra một sự tò mò quá mức và không lành mạnh. Tâm trí trở nên tập trung quá mức vào chúng, lâu rồi không thấy hài lòng, hoặc không thỏa mãn hoàn toàn – sẽ chuyển sang tình trạng bệnh tật. Đối với chúng tôi, có vẻ như các cơ quan sinh sản nên được thảo luận một cách thẳng thắn, tự do, giữa cha mẹ và con cái giống như cơ quan tiêu hóa. Việc phản đối điều này chỉ là một hình thức của định kiến ​​khiếm nhã đối với việc giảng dạy sinh lý học.”

Eleanor không miễn cưỡng hay tố cáo các nhà nữ quyền thuộc tầng lớp trung lưu trong cuộc chiến giành quyền bầu cử của họ. Theo phân tích của bà, người phụ nữ trung lưu đã trở thành một người vô sản ngay tại chính ngôi nhà của mình, chỉ sau chồng bà. Tuy nhiên, Eleanor cho rằng “quyền của phụ nữ” nếu không có đấu tranh giai cấp sẽ nhất thiết bị hạn chế, và chủ nghĩa nữ quyền của tầng lớp trung lưu quan tâm đến việc cạnh tranh với nam giới hơn là giải phóng giai cấp công nhân khỏi chủ nghĩa tư bản.

Bà cho rằng bất bình đẳng giữa các giới không thể bị loại bỏ khỏi cấu trúc của chủ nghĩa tư bản: ngay từ đầu nó đã làm cho chủ nghĩa tư bản có thể tồn tại ngay từ đầu. Người sử dụng lao động khai thác sự phân chia giữa nam giới, phụ nữ và trẻ em để giữ mức lương thấp và lợi nhuận cao. Nói cách khác, các nhà tư bản có động cơ vật chất là gia trưởng và phân biệt giới tính, và nam giới và phụ nữ phải đoàn kết đấu tranh chống lại các ông chủ trong cùng một công đoàn và tổ chức.

Eleanor không tin vào những định kiến ​​về giới tính. Như cô ấy nói, “tiếng gọi tự nhiên” của phụ nữ không gì hơn là có một quy luật “tự nhiên” của sản xuất tư bản chủ nghĩa, hoặc giới hạn “tự nhiên” cho số lượng sản phẩm của người lao động là phương tiện để anh ta sinh sống.” Nhiều ý tưởng của bà ngày nay vẫn được coi là cấp tiến.

Người khuấy động

Eleanor Marx chiến đấu cho chủ nghĩa xã hội không chỉ như là một nhà lý thuyết mà còn bằng hành động thực tế. Bà cam kết không khoan nhượng với chủ nghĩa quốc tế và vào năm 1884, bà rời Liên đoàn Dân chủ Xã hội ( SDF ) khi tổ chức này trở nên mang tính dân tộc và bắt đầu tập trung vào công nhân Anh với cái giá của các anh chị em của họ trên khắp thế giới. Cô cũng phản đối chủ nghĩa cơ hội với đại biểu là nhà lãnh đạo SDF H. M. Hyndman , vì vậy cô và Edward đã cùng William Morris thành lập Liên minh Xã hội Chủ nghĩa. Năm 1897, sau khi thất bại trong việc thúc đẩy Đảng Lao động Độc lập theo chủ nghĩa Thiên chúa giáo và cải cách theo chủ nghĩa Mác, Eleanor quay trở lại SDF để xây dựng một mặt trận chống đế quốc chống lại các chính sách của Anh ở Nam Phi và Ấn Độ.

Eleanor đã tham gia vào nhiều cuộc bãi công của công nhân trên khắp nước Anh. Cô ấy từng là nhà giáo dục, người kích động và người phát ngôn, nhưng cô ấy cũng đảm nhận rất nhiều công việc văn thư và thủ tục giấy tờ kém hào nhoáng hơn. Cô đã dẫn đầu cuộc đình công ở Cảng London, cuộc đình công khiến thành phố đóng cửa một cách hiệu quả, cuộc đình công của các công nhân bán xăng ở Silvertown, nơi cô được đặt cho biệt danh “Old Stoker,” và cuộc đình công của những người bóc vỏ hành, mà Eleanor đã tổ chức bốn trăm nữ công nhân thành một công đoàn.

Rachel Holmes mô tả cách tổ chức của cô ấy ảnh hưởng đến những người bóc vỏ hành:

“Họ đặt ra các điều khoản cho một ngày làm việc tám giờ, mức lương tiêu chuẩn tối thiểu và điều kiện làm việc được cải thiện, và họ đã tấn công. Trong vòng một tuần, Crosse & Blackwell không thể đáp ứng các đơn đặt hàng của họ cho các nhà bán lẻ. Ban quản lý đã cố gắng mua chuộc những người phụ nữ bằng cách tăng lương có chọn lọc và cuối cùng là tuyệt vọng, tặng bia miễn phí cho tất cả công nhân. Những đề nghị này đã bị từ chối; người lao động đã chiến thắng.”

Những cuộc đình công này đã mở đường cho phong trào lao động hiện đại của nước Anh . Eleanor và Edward cũng đi cùng Wilhelm Liebknecht để quan sát điều kiện lao động ở Hoa Kỳ, nơi cô trở thành người ủng hộ nhiệt tình cho những người vô chính phủ Haymarket đang bị xét xử ở Chicago, bảo vệ họ trước những cáo buộc sai lầm về ném bom và chống lại hệ thống tư pháp gian lận. Hoạt động của Tussy là không sợ hãi và kiên định, không bao giờ đánh mất mục tiêu cuối cùng: giải phóng giai cấp công nhân.

Cái chết và di sản

Bên giường bệnh của Engels, Eleanor và em gái Laura biết được rằng Karl là cha của Freddy Demuth, con trai của quản gia Lenchen của họ. Engels đã đóng giả làm cha đứa bé để cứu Karl Marx khỏi sự ô nhục trước công chúng. Edward Aveling cũng biết được điều này, và nhiều người viết tiểu sử của Eleanor đã suy đoán rằng anh ta đã sử dụng thông tin này để tống tiền Freddy và Eleanor.

Eleanor cuối cùng đã phát hiện ra những lời nói dối và lừa dối của Edward, bao gồm cả việc anh ta không bao giờ muốn ly hôn với người vợ đầu tiên của mình vì anh ta muốn thừa kế tiền của cô ấy. Ông ở lại với Eleanor vì lý do tương tự: ông muốn thừa kế của cô, bao gồm cả những gì Engels đã di chúc cho cô, và quyền kiểm soát tài sản văn học của Marx.

Sự lừa dối của Edward lên một tầm cao mới khi Eleanor phát hiện ra rằng anh ta đã bí mật kết hôn với Eva Frye, một trong những sinh viên trẻ của mình. Tin tức này được đưa ra ngay sau khi Eleanor đã dành nhiều tháng để dưỡng sức cho người bạn đời của mình khỏi bệnh thận. Trong nhiều thập kỷ, bạn bè và gia đình của cô đã cảnh báo cô rằng Edward không xứng đáng với cô – anh ta là một kẻ dối trá, một kẻ lừa đảo và một kẻ thao túng – nhưng Eleanor vẫn trung thực với anh ta và bận rộn với công việc chính trị của mình.

Sau rất nhiều trận đòn lãng mạn, kết hợp với cái chết của Engels và sự thật về anh trai Freddy của cô, Eleanor bắt đầu xuống dốc. Như được mô tả bởi Holmes, Edward:

đã hứa rằng cuối cùng sẽ kết hôn với cô ấy khi người vợ hợp pháp của anh ta qua đời; anh ta hứa rằng họ sẽ có con khi đến thời điểm thích hợp; anh liên tục đảm bảo với cô rằng anh sẽ cung cấp toàn bộ một nửa phần thu nhập chung của họ khi anh đến rạp hát hoặc một trong những cuốn sách giáo khoa học thuật của anh đạt được thành công lớn.

Nhiều năm hứa hẹn hão huyền và dối trá đã khiến Tussy bị tổn hại nặng nề. Vào ngày 31 tháng 3 năm 1898, Eleanor Marx được tìm thấy đã chết sau khi nuốt cyanua. Rất nhiều suy đoán đã theo sau: đó là tự sát, hay là giết người? Dù thế nào đi nữa, Edward Aveling đã đóng vai kẻ bạo hành cô.

Eleanor Marx không nên được định nghĩa bằng cái chết của cô ấy, cũng như không nên nhìn cô ấy qua sự hành hạ mà cô ấy đã phải chịu đựng. Cô nên được ghi nhớ và tôn vinh là người phụ nữ cấp tiến mà cô là: người tiên phong cho chủ nghĩa nữ quyền Mác xít.

Theo dõi
Thông báo của
guest
0 Comments
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận